จิกน้ำ Barringtonia acutangula (L.) Gaertn

ชื่อต้นไม้ : จิกน้ำ

ชื่อสามัญ : Indian oak, Freshwater mangrove

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Barringtonia acutangula

ชื่อวงศ์ : LECYTHIDACEAE วงศ์จิก

ชื่ออื่น : จิ๊ก (กรุงเทพ), กระโดนสร้อย (พิษณุโลก), ลำไพ่ (อุตรดิตถ์), กระโดนทุ่ง กระโดนน้ำ (หนองคาย-ภาคอีสาน), ตอง ปุยสาย (ภาคเหนือ), ตอง จิกน้ำ (ภาคกลาง), จิก, จิกนา, จิกอินเดีย, จิกมุจลินท์

ลักษณะทั่วไป : เป็นไม้ประเภทผลัดใบ สูง 5-15 เมตรลำต้นเป็นปุ่มปม ปลายกิ่งลู่ลง ใบอ่อนเป็นสีน้ำตาลแดงเข้ม  ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเวียนสลับถี่บริเวณปลายยอด เป็นรูปใบหอก หรือรูปไข่กลับ ปลายและโคนใบแหลม ขอบจักถี่ เวลามีดอกจะทิ้งใบเหลือเพียงใบอ่อนเป็นสีแดง สวยงามน่าชมมาก ดอกออกเป็นช่อยาวที่ปลายยอด ห้อยลงเป็นระย้า ราว 30-40 ซ.ม. มีกลีบเลี้ยง 4 กลีบ ติดทนอยู่จนเป็นผล กลีบดอกสั้น ปลายแยกเป็น 4 กลีบ หลุดร่วงง่าย เป็นสีแดง หรือ ชมพู เมื่อบานเต็มที่เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 เซนติเมตร มีเกสรตัวผู้เป็นฝอย ๆ สีชมพู หรือ สีแดง จำนวนมาก เวลามีดอกบานพร้อมกันจะดูแลสวยงาม โดยเฉพาะช่วงมีดอกจะทิ้งใบมีแต่ยอดอ่อนเป็นสีแดงจัด ยิ่งเพิ่มความงดงามยิ่งขึ้น ผล ลักษณะกลมยาว มีเมล็ด ดอกออกระหว่างเดือน พย.- มี.ค. ในปีถัดไป 

ประโยชน์ : ยอดอ่อนและดอก ใช้รับประทานเป็นผักสดและผักจิ้มกับน้ำพริก และอาหารรสเผ็ดอื่นๆ กินกับขนมจีน รสชาติมันปนฝาด เปลือกและต้นมีสรรพคุณใช้เบื่อปลา นอกจากนี้แล้วเนื้อไม้ยังใช้ทำไม้อัด เครื่องเรือน  เป็นสมุนไพร แก้ ระดูขาว ใบ ต้มดื่มแก้ท้องร่วง เมล็ดใช้เป็นยาลมแก้จุกเสียด และบรรเทาอาการไอในเด็ก